Hiperglikemia to stan, który wymaga przede wszystkim szybkiego transportu pacjenta do szpitala. Rozpoznanie nie jest trudne, dlatego też warto przypomnieć sobie kilka faktów związanych z wyświetlanym na glukometrze stanem „HI”.
Czym jest hiperglikemia?
To stężenie glukozy we krwi powyżej 300 mg% (choć tak naprawdę każdy wynik glikemii powyżej kryterium rozpoznania cukrzycy kwalifikuje się jako „hiper”) spowodowany niedoborem insuliny. Zazwyczaj jest pierwszym objawem cukrzycy.
Dwa stany
Hiperglikemia powoduje śpiączkę.
- Śpiączkę będącą powikłaniem zakwaszenia organizmu ciałami ketonowymi (kwasica ketonowa). Diagnostyczny pomiar glikemii to >300 mg%. Jest typowa dla cukrzycy typu 1.
Mechanizm polega na bezwzględnym niedoborze insuliny, który powoduje hiperglikemię i lipolizę. To sprzyja kumulacji ciał ketonowych, które zakwaszają organizm (kwasica ketonowa jest kwasicą metaboliczną). Mechanizm wyrównawczy polega na uruchomieniu kompensacji oddechowego, czyli popularnego oddechu Kussmaula. - Śpiączkę hiperosmolarną, gdzie glikemia przewyższa wartości 600 mg% (cukrzyca typu 2). W tym rodzaju zaburzenia niedobór insuliny jest względny, dlatego istniejące minimalne stężenie insuliny zapobiega kwasicy ketonowej.
Objawy
- nadmierne pragnienie (polidypsja)
- wielomocz (poliuria)
- odwodnienie (sucha skóra, stojący fałd skórny, zapadnięte gałki oczne)
- hipotensja i tachykardia
- osłabienie mięśni
Uwaga na:
- utratę przytomności z powodu hiperosmolarności lub kwasicy
- rzekome cukrzycowe zapalenie otrzewnej (ból w nadbrzuszu)
Czym grozi nierozpoznana hiperglikemia? Czy jest groźna?
Z pewnością. W wyniku hiperglikemii pojawiają się zaburzenia wodno-elektrolitowe, które mogą doprowadzić do:
- śpiączki
- obrzęku płuc
- OZW
- zaburzeń rytmu serca
- wstrząsu hipowolemicznego
- zakrzepicy
- zgonu
Jak rozpoznać?
- W wywiadzie: rozpoznana leczona/nieleczona cukrzyca
- Badanie przedmiotowe: hiperglikemia, odwodnienie, w przypadku kwasicy ketonowej oddech Kussmaula i zapach acetonu z ust
- Diagnostyka laboratoryjna: hiperglikemia, glikozuria, kwasica (niskie pH), zaburzenia jonowe
Podstawą jest pomiar stężenia glukozy we krwi!
Leczenie
- płynoterapia i podaż elektrolitów
- insulinoterapia
- monitorowanie diurezy
W OIT nie powinno obniżać się glukozy we krwi szybciej niż 100 mg% na godzinę z powodu zagrożenia wystąpienia obrzęku mózgu!