Hiperglikemia to stan, który wymaga przede wszystkim szybkiego transportu pacjenta do szpitala. Rozpoznanie nie jest trudne, dlatego też warto przypomnieć sobie kilka faktów związanych z wyświetlanym na glukometrze stanem „HI”.

Czym jest hiperglikemia?

To stężenie glukozy we krwi powyżej 300 mg% (choć tak naprawdę każdy wynik glikemii powyżej kryterium rozpoznania cukrzycy kwalifikuje się jako „hiper”) spowodowany niedoborem insuliny. Zazwyczaj jest pierwszym objawem cukrzycy.

Dwa stany

Hiperglikemia powoduje śpiączkę.

• Śpiączkę będącą powikłaniem zakwaszenia organizmu ciałami ketonowymi (kwasica ketonowa). Diagnostyczny pomiar glikemii to >300 mg%. Jest typowa dla cukrzycy typu 1.
  Mechanizm polega na bezwzględnym niedoborze insuliny, który powoduje hiperglikemię i lipolizę. To sprzyja kumulacji ciał ketonowych, które zakwaszają organizm (kwasica ketonowa jest kwasicą metaboliczną). Mechanizm wyrównawczy polega na uruchomieniu kompensacji oddechowego, czyli popularnego oddechu Kussmaula.
• Śpiączkę hiperosmolarną, gdzie glikemia przewyższa wartości 600 mg% (cukrzyca typu 2). W tym rodzaju zaburzenia niedobór insuliny jest względny, dlatego istniejące minimalne stężenie insuliny zapobiega kwasicy ketonowej.

Objawy

• nadmierne pragnienie (polidypsja)
• wielomocz (poliuria)
• odwodnienie (sucha skóra, stojący fałd skórny, zapadnięte gałki oczne)
• hipotensja i tachykardia
• osłabienie mięśni

Uwaga na:

1. utratę przytomności z powodu hiperosmolarności lub kwasicy
2. rzekome cukrzycowe zapalenie otrzewnej (ból w nadbrzuszu)

Czym grozi nierozpoznana hiperglikemia? Czy jest groźna?

Z pewnością. W wyniku hiperglikemii pojawiają się zaburzenia wodno-elektrolitowe, które mogą doprowadzić do:

• śpiączki
• obrzęku płuc
• OZW
• zaburzeń rytmu serca
• wstrząsu hipowolemicznego
• zakrzepicy
• zgonu

Jak rozpoznać?

1. W wywiadzie: rozpoznana leczona/nieleczona cukrzyca
2. Badanie przedmiotowe: hiperglikemia, odwodnienie, w przypadku kwasicy ketonowej oddech Kussmaula i zapach acetonu z ust
3. Diagnostyka laboratoryjna: hiperglikemia, glikozuria, kwasica (niskie pH), zaburzenia jonowe

Podstawą jest pomiar stężenia glukozy we krwi!

Leczenie

• płynoterapia i podaż elektrolitów
• insulinoterapia
• monitorowanie diurezy

W OIT nie powinno obniżać się glukozy we krwi szybciej niż 100 mg% na godzinę z powodu zagrożenia wystąpienia obrzęku mózgu!